NOMADOMO
Dak
Het dak is meer nog dan de gevel de plaats waar de natuur en ons gebouw elkaar raken. Ik ben er nog niet uit hoe een eetbaar, groen dak te maken zonder plastic.
Rots en water dak
Ons doel is om met de natuur ons huis te maken, niet tegen de natuur. Los zand spoelt van een dak maar zand met wortels niet. Met een getrapt dak onder het zand wordt dit iets gemakkelijker. Randen van hout mogen wegrotten zodra er genoeg wortels in het zand zitten. Maar een getrapt dak is moeilijker waterdicht te maken omdat je meer randen en hoeken hebt.
Vaak wordt onder een groen dak een deels giftig dak gelegd met daarop iets groens. Plastic in de zon is ook vervuilend. Plastic zoals EPDM onder de aarde van het dak is misschien OK, evenals worteldoek (van plastic) om het plastic te beschermen.
Een echt groen dak waarop groenten gekweekt worden heeft echter wel wat te verduren. Er kan iemand op lopen. Er gaat misschien eens een schop in de grond.
Een traditioneel plat dak met EPDM of een andere folie en iets zwaars en groens daarop is niet verkeerd, zelfs niet voor een demontabel huis. Maar als je het groen op je dak mee wil kunnen verhuizen dan is iets met demonteerbare bakken wel fijn.
Een oplossing is om met geotextiel of kokosmatten een soort vangzakken of een trapachtige structuur te maken die het zand vasthouden. Wellicht bestaan er ook planten of schimmels die dit kunnen? Het dak zou dan bestaan uit U-goten van 30 cm breed, bekleed met plastic, met daarin geotextiel en drainagemateriaal zoals stenen, schelpen, of iets van kunststof. Het geotextiel kan boven aan de rand van de U-goten vastgemaakt worden als daaroverheen plastic folie of een plastic profiel komt. Het kan ook juist aan dit profiel worden vastgemaakt. Over dit alles heen moet dan zoveel zand dat het plastic niet in de zon komt.
Waarschijnlijk kun je niet lopen op de grond op dit dak omdat dit de plastic onderlaag kan beschadigen en omdat het geotextiel dan teveel te verduren krijgt. Bij een steil dak zal dit intuïtief duidelijk zijn. Een wat vlakker dak zal een gebruiksaanwijzing nodig hebben.
Groen trapdak
Een ander idee is om het dak, net als vloeren, uit demonteerbare bakken te maken. Bij demonteerbare dakdelen is voor de afvoer van water een kleine helling of anderszins een hoogteverschil tussen de bakken die het dak vormen wenselijk. Als dat dak in het midden het hoogst is, dan is het daar ook eenvoudig sterker te maken, waardoor het geheel zo lichtgewicht mogelijk wordt.
Je kunt van elk dakdeel een bak met aarde maken waarvan je het water afvoert. Maar een afvoer kan verstoppen dus dat is kwetsbaar. Je kunt misschien de koppelbalken tussen de bakken uitvoeren als goten, liefst maar niet noodzakelijk met een kleine helling. Wel handig om iets te bedenken om de goten gemakkelijk te kunnen schoonmaken, zoals een borstel die je er met een touw doorheen kunt trekken.
Je kunt ook onder in elke bak een overloop maken naar de ondergelegen bak. De bakken zijn dan dieper dan ze hoog zijn, opdat ze boven een onderliggende bak uitsteken.
Als je dit helemaal strak maakt dan heb hieronder geen waterwering nodig. Bij kleine lekkage zou geventileerd hout prima moeten voldoen. Het hout kan overlappend gelegd worden (zoals bij dakpannen) of met folie eronder dat eventuele lekkage afvoert naar beneden.
Golfplaten
Het meest eenvoudige dak met ingebouwde koppelgoot lijkt de golfplaat te zijn. Met de juiste verf (behalve qua ecologie) maak je een prettig koud dak op plekken waar er geen aarde op ligt. Maar als de golfplaten van tevoren vastgemaakt zijn op de dakelementen dan kan het nog lastig zijn om ze in elkaar te passen. Een iets-anders-dan-standaard profiel zou dan wenselijk zijn.
Een voordeel van golfplaten is dat je er relatief makkelijk iets op kunt bevestigen omdat ze vastgeschroefd worden op de hoogste punten van de golven. Hierop kun je bijvoorbeeld plantenbakken schroeven die aan de onderkant net zo schuin zijn als het dak. Je kunt ook "omgekeerde voetjes" op de golfplaatbevestiging maken en hier rechte plantenbakken opzetten.
Nadeel is dat alles boven de golfplaten weer- en vochtbestendig moet zijn.
Megagolfplaten
Als je de golven van de golfplaat tientallen centimeters hoog maakt dan krijg je vanzelf plantenbakken. Combineer dat met "zakken" van geotextiel.
Met gewone golfplaten kan dit waarschijnlijk ook wel. Als je hier net zoveel aarde op doet, zeg 30 cm, dan ligt het hoogste punt van de golfplaten wat verder onder de aarde. Dan heb je iets meer kans op lekkage, maar met ventilatie onder het dak zal dit geen probleem zijn.